Paul Verlaine là một trong những nhà thơ lớn của Pháp thế kỷ thứ XIX. Ông có biệt tài làm những vần điệu giàu nhạc tính. Ông sở trường về lối khai thác vần lẻ làm câu thơ bay bổng với kỹ thuật pha trộn tối-sáng khiến câu thơ lung linh mờ ảo. Ông công khai đả kích việc dùng từ kêu to mà rỗng tuếch và nhất là việc ép avần bỏ nghĩa. Mặc dù khinh thường vần sáo nhưng thơ ông rất chân phương và chuẩn vần.
Mời các bạn thưởng thức một bài thơ rất nổi tiếng của ông về nghệ thuật làm thơ.
Chúc các bạn bay bổng như vần thơ của nhạc sĩ tài hoa này.
Thân ái
KT
L’art poétique
De la musique avant toute chose,
Et pour cela préfère l'Impair
Plus vague et plus soluble dans l'air,
Sans rien en lui qui pèse ou qui pose.
Il faut aussi que tu n'ailles point
Choisir tes mots sans quelque méprise :
Rien de plus cher que la chanson grise
Où l'Indécis au Précis se joint.
C'est des beaux yeux derrière des voiles,
C'est le grand jour tremblant de midi,
C'est, par un ciel d'automne attiédi,
Le bleu fouillis des claires étoiles !
Car nous voulons la Nuance encor,
Pas la Couleur, rien que la nuance !
Oh ! la nuance seule fiance
Le rêve au rêve et la flûte au cor !
Fuis du plus loin la Pointe assassine,
L'Esprit cruel et le Rire impur,
Qui font pleurer les yeux de l'Azur,
Et tout cet ail de basse cuisine !
Prends l'éloquence et tords-lui son cou !
Tu feras bien, en train d'énergie,
De rendre un peu la Rime assagie.
Si l'on n'y veille, elle ira jusqu'où ?
O qui dira les torts de la Rime ?
Quel enfant sourd ou quel nègre fou
Nous a forgé ce bijou d'un sou
Qui sonne creux et faux sous la lime ?
De la musique encore et toujours !
Que ton vers soit la chose envolée
Qu'on sent qui fuit d'une âme en allée
Vers d'autres cieux à d'autres amours.
Que ton vers soit la bonne aventure
Eparse au vent crispé du matin
Qui va fleurant la menthe et le thym...
Et tout le reste est littérature.
Paul Verlaine
Nghệ thuật làm thơ
Đầu tiên là nhạc tính
Thế nên dùng vần lẻ
Mờ loãng và lung linh
Mà chẳng bị nặng nề
Nghĩa đừng quá rõ ràng
Nên ít nhiều mờ ám
Đắc địa câu thơ xám
Sáng và tối hòa tan
Mắt nàng sau tấm mạng
Rung sáng giữa trưa hè
Khung trời thu nguội nắng
Xanh trốn dưới sao che
Màu sắc chẳng cầu mong
Dùng dáng sắc mà thôi
Vì dáng sắc giao bôi
Mộng mơ và mơ mộng
Lánh xa lời châm chọc
Tâm ác độc điêu ngoa
Làm lệ nhòa muốn khóc
Lời hành tỏi thối tha
Vặn cổ câu sáo ngữ
Vần chừng mức mà thôi
Vì quá gò vần chữ
Sẽ rơi vào tăm tối
Vần là đồ ngốc nghếch
Tạo nên bởi kẻ điếc
Hoặc giống mọi điên khùng
Bám vần câu thơ rỗng
Nhạc tính câu nằm lòng
Vần thơ vút cánh bay
Đến bầu trời thơ mộng
Những mối tình nóng chảy
Hãy cho thơ lãng du
Khởi hành vào ban sáng
Ngát hoa và tan loãng
Đưa ta đến mộng mơ
KT dịch
