Nguyễn Du Thi Thánh Việt Nam

Mời các bạn đọc lời bạt trong NDTTVN

Thân ái, 

KT

Lời bạt

Trong phần này tôi xin nêu một số chứng cớ vạch rõ chuyện cụ Nguyễn Du hoài Lê là hoàn toàn không có căn cứ để gióng lên tiếng chuông kêu gọi các bậc thạc học thâm nho để tâm khai triển, phân tích và diễn giải thật nhiều nhằm mục đích làm sáng tỏ vụ án này và trả lại công đạo cho Nhà Văn hóa Thế Giới và Nhà thơ Nhân Loại Nguyễn Du.

Tổng kết chữ lê xuất hiện 8 lần trong toàn bộ 7 tác phẩm cũa Nguyễn Du bao gồm 4 tập thơ chữ Nôm và 3 tập thơ Hán-Việt. Phân tích những bài thơ hoặc câu thơ chứa chữ lê đó thì cho dù có giàu trí tưởng tượng đến đâu ta cũng không tài nào liên kết - hoặc gần hoặc xa - đến nhà Lê mạt được cả.  Tóm lại, có thể nói Nguyễn Du không hề một lần nhắc đến triều đại nhà Lê trong văn thơ của ông một trách trực tiếp.  Ngoài ra, trong quá trình sưu tầm, kết tập văn bản và phiên dịch văn thơ Hán-Viết tôi đã đặc biệt gia tâm rà xét tất cả các tác phẩm nói trên nhưng tuyệt nhiên không thể nào  phát hiện một dấu vết nào – dù là ẩn dụ - về việc hoài Lê cả.

Cụ thể, chứ lê đã xuất hiện như sau trong các tác phẩm của Nguyễn Du.

Truyện Kiều có ba chữ:

Cành lê trắng điểm môt vài bông hoa. (câu 42)

Màu hoa lê hãy đầm đìa giọt mưa ?" (câu 226)

Bóng trăng đã xế, hoa lê lại gần. (câu 438)

Thác lời trai Phường Nón không có chữ lê

Văn tế hai cô gái Trường Lưu không có chữ lê

Văn tế thập loại chúng sinh có một chữ lê:

Dặm đường lê lác đác mưa sa (câu 6)

Thanh Hiên thi tập được chia ra thành 3 giai đoạn tách biệt:

Giai đoạn:1786-1795 ( mười năm gió bụi) – trong 30 bài thơ kết tập được, có duy nhất một chữ lê trong bài thơ sau đây. Câu thơ có chữ lê được nhấn sao (*) để tiện theo dõi.

Tạp ngâm

Đạp biến thiên nha hựu hải nha,
Càn khôn tuỳ tại tức vi gia.
Bình sinh bất khởi thương dăng niệm,
Kim cổ thuỳ đồng bạch nghị oa?
Liêu lạc tráng tâm hư đoản kiếm
Tiêu điều lữ muộn đối thời ca
Bế môn bất ký xuân thâm thiển,
Đản kiến đường lê lạc tận hoa. *

Chân mây góc bể dạo qua rồi
Đâu chẳng nhà ta giữa đất trời
Câu chuyện ruồi xanh đâu nghĩ tới
Cái hang mối trắng chẳng thèm chơi
Thời ca lắng mãi buồn thân khách
Đoản kiếm nhìn thêm thẹn chí trai.
Đóng cửa không hay xuân sớm muộn,
Đường lê hoa đã rụng tơi bời. *

Nguyễn Thạch Giang dịch

Chân mây góc bể qua rồi

Mênh mông vũ trụ đất trời quê hương

Ruồi xanh nào đáng vấn vương

Cái hang mối trắng nào thèm rong chơi

Kiếm cung thêm thẹn nghẹn lời

Tiêu điều nhà cửa một trời buồn tanh

Cửa cài nào biết xuân xanh

Hoa lê theo gió ngập tràn đường đi *

KT dịch

Góc biển chân mây đã đến rồi

Nhà ta tùy tiện khắp muôn nơi

Ruồi xanh hoài niệm không bàn tới

Mối trắng hang sâu chẳng muốn mời

Lòng chán thôi đành hư đoản kiếm

Nhạc buồn thêm đậm nỗi đơn côi

Cửa cài nào biết xuân sớm muộn

Đường ngập hoa lê mãi rụng rơi *

KT dịch

Giai đoạn: 1796-1802 (dưới chân núi Hồng) – trong 30 bài kết tập không có chữ lê nào cả.

Giai đoạn: 1802-1804 (làm quan Bắc Hà) – cũng thế, trong 18 bài kết tập không có chữ lê nào hết.

Nam Trung tạp ngâm (1805-1812) – trong 40 bài thơ kết tập được, có một chữ lê trong bài thơ sau.  Câu thơ có chữ lê được nhấn sao (*) để tiện theo dõi.

38.  Tống Ngô Nhữ Sơn công xuất trấn Nghệ An

Cẩm La giang thượng khấu chinh an

Bái hội phi nan tích biệt nan

Bát đại kỳ văn hoa lưỡng quốc

Nhất xa cao vũ nhuận toàn hoan

Nhân tòng đạm bạc tư vi chính

Thiên vị kiềm lê bất phóng nhàn *

Bắc vọng Hồng Sơn khai Đức diệu

Thiên nhai cử tửu khánh hương quan

Tiễn ông Ngô Nhữ Sơn ra trấn thủ Nghệ an

Ghìm cương tại bến Cẩm La

Gặp nhau không khó khó là xa nhau

Văn tài tám bậc bên Tầu

Thấm nhuần mưa móc dạt dào châu hoan

Giữ lòng đạm bạc việc quan

Dân đen còn khổ hưởng nhàn bỏ qua *

Núi Hồng sao Đức xa xa

Chân trời chén rượu gọi là mừng quê

KT dịch

Bắc hành tạp lục (1813-1814) – trong 132 bài thơ kết tập được, có 2 chữ lê trong các bài thơ phía sau.  Những câu thơ có chữ lê được đánh dấu sao (*) để tiện theo dõi.

81. Trở binh hành 

Kim tương tương, thiết tranh tranh

Xa mã trì sâu, kê khuyển minh

Tiểu hộ bất bế, đại hộ bế

Phù lão huề ấu di nhập thành

Bản địa lục nguyệt chí cửu nguyệt

Hoạt, Tuấn nhị huyện tề xưng binh

Tặc sát quan lại thập bát cửu

Mãn thành tây phong xuy huyết tinh

Cánh hữu Sơn Đông, Trực Lệ dao tương ứng

Bạch Liên  dị thuật đa thần linh

Châu quan văn tặc chí

Khiêu đăng chung dạ tịch dân đinh

Châu biền văn tặc chí

Ma lệ đao kiếm giát giát minh

Châu nhân văn tặc chí

Tam tam ngũ ngũ giao đầu tế ngữ thanh y anh

Hành nhân viễn lai bất giải sự

Đản văn thành ngoại tiến thoái giai pháo thanh

Hà Nam nhất lộ giai chấn động

Vũ hịch cấp phát như phi tinh

Cổn cổn trần ai tế thiên nhật

Bộ kỵ nhất tung phục nhất hoành

Kỵ giả loan giác cung

Trường tiễn mãn hồ bạch vũ linh

Bộ giả kiên đoản sáo

Tân ma thiết nhận huyền chu anh

Hựu hữu tân điểm đinh tráng chi binh khí

Tước trúc vi thương bì thượng thanh

Đại xa tải cung chước

Tiểu xa trang tiêm đinh

Chung nhật vãng lai vô tạm đình

Sổ bách lý địa biến qua giáp

Đạo lộ ủng tắc vô nhân hành

Trường tống trường thán, đoản tống mặc

Tiến thoái duy cốc nan vi tình

Tạc nhật Hoàng Hà thủy đại chí

Ngũ nhật vô thực thê sa đinh

Kim nhật Vệ Châu trở đạo tặc

Bất tri tiền lộ hà thời thanh

An đắc phong xa nhật vạn lý

Phi thân nhất tức lai thiên kinh

Ngô văn nội cố tần niên khổ hoang hạn

Chỉ hữu xuân tác vô thu thành

Hồ Nam, Hà Nam cửu vô vũ

Tự xuân tồ thu điền bất canh

Đại nam tiểu nữ tần cơ sắc

Khang tì vi thực lê vi canh *

Nhãn kiến cơ biểu tử đương đạo

Hoài trung táo tử thân biên khuynh

Không ốc bích thượng hữu "tra" tự 

Sổ bách dư hộ giai cơ linh

Tiểu dân bất nhẫn hàn thả cơ

Cầu đồ bão úc thân vi khinh

Hoàng trì lộng giáp  bất túc đạo

Sảo gia tồn tuất đương tự bình

"Dân tử tại tuế bất tại ngã "

Vật đắc khi tâm tế thánh minh

Tạc kiến Tân Trịnh thành môn niêm bảng thị

Án hộ cấp túc tô tàn manh

Hoàng Hà dĩ bắc mạch hựu thục

Bách nhật nhi bối thê tử giai đắc sinh

Qui lai qui lai vật tác tử

Phủ thần huệ bảo như phụ huynh

Bài hành về việc binh đao làm nghẽn đường

Tiếng đồng tiếng sắt leo reo

Ngựa xe nhộn nhịp tiếng kêu chó gà

Giầu đóng nghèo mở cửa ra

Già trẻ lớn bé chạy a vào thành

Sáu trăng cho đến chín trăng

Hoạt Tuấn hai huyện lại bàn binh đao

Mười quan giặc giết còn hai

Khắp thành tanh máu gío tây nặng mùi

Sơn Đông Trực Lệ đồng đều

Bạch liên Giáo phái có nhiều phép linh

Quan nghe tin giặc rập rình

Suốt đêm thức trắng sổ đinh chong đèn

Võ quan nghe giặc mon men

Mài gươm vuốt giáo liên miên cả ngày

Dân nghe giặc đến sợ thay

Tụm năm tụm bảy thì thào nhỏ to

Khách xa mới đến âu lo

Đi lui đi tới nổ to ngoài thành

Hà Nam náo động cả vùng

Công văn qua lại như lông ngỗng trời

Cát bay che lấp nắng ngời

Lính bộ lính kỵ bời bời dọc ngang

Kỵ binh cỡi ngựa đeo cung

Mang tên lông trắng để trong ống dài

Bộ binh giáo ngắn trên vai

Gươm đao mài bén cột dây hồng đào

Tráng đinh binh khí giắt vào

Vót tre làm giáo vỏ màu tươi xanh

Xe lớn thì chất đầy cung

Xe nhỏ chông nhọn gòn gàng xếp ngay

Đi qua đi lại như bay

Cả hàng trăm dặm chứa đầy binh đao

Đường đi tắc nghẽn khỏi vào

Quan viên đưa đón nói sao bây giờ

Tiến lui chẳng biết làm sao

Hôm qua nước lũ Hoàng Hà dâng cao

Năm ngày chẳng có hột nào

Nằm trên bờ cát giặc vào khi nao

Nghẽn đường biết đến là bao

Nằm mơ ước được bay cao lên trời

Kinh đô đến thẳng  tức thời

Nghe đồn dân khổ vì trời không mưa

Cày xuân không gặt mùa thu

Hồ Nam chẳng có giọt mưa sao cày

Xuân thu đồng ruộng không người

Nhỏ to nam nữ đói dài nằm queo

Không cơm ăn cỏ ăn bèo *

Buồn trông ốm đói tong teo gầy gò

Xác khô vương vãi táo khô

Trong nhà đề chữ đã vào kiểm tra

Người ta chết đói đầy nhà

Ngoài đường thây vất thật là thê lương

Dân đen chết bởi cơ hàn

Xem thường tính mạng làm càn làm điên

Múa may vũ khí huyên thuyên

Dân yên là bởi quan hiền giúp cho

Dối mình cùng dối đức vua

Tại trời dân chết ta đâu tội tình

Tân Trịnh yết bảng ngay thành

Định ngày phát gạo cứu dân cơ hàn

Hoàng Hà lúa mạch chín vàng

Dân ơi dân hỡi về làng ngay đi

Thôi đừng liều mạng làm chi

Cha anh đùm bọc quan thì yêu thương

129. Sở kiến hành 

Hữu phụ huề tam nhi

Tương tương tọa đạo bàng

Tiểu giả tại hoài trung

Ðại giả trì trúc khuông

Khuông trung hà sở thịnh

Lê hoắc tạp tì khang *

Nhật án bất đắc thực

Y quần hà khuông nhương

Kiến nhân bất ngưỡng thị

Lệ lưu khâm lang lang

Quần nhi thả hỉ tiếu

Bất tri mẫu tâm thương

Mẫu tâm thương như hà

Tuế cơ lưu dị hương

Dị hương sảo phong thục

Mễ giá bất thậm ngang

Bất tích khí hương thổ

Cẩu đồ cứu sinh phương

Nhất nhân kiệt dung lực

Bất sung tứ khẩu lương

Duyên nhai nhật khất thực

Thử kế an khả trường

Nhãn hạ ủy câu hác

Huyết nhục tự sài lang

Mẫu tử bất túc tuất

Phủ nhi tăng đoạn trường

Kỳ thống tại tâm đầu

Thiên nhật giai vị hoàng

Âm phong phiêu nhiên chí

Hành nhân diệc thê hoàng

Tạc tiêu Tây Hà  dịch

Cung cụ hà trương hoàng

Lộc cân tạp ngư xí

Mãn trác trần trư dương

Trưởng quan bất hạ trợ

Tiểu môn chỉ lược thường

Bát khí vô cố tích

Lân cẩu yếm cao lương

Bất tri quan đạo thượng

Hữu thử cùng nhi nương

Thùy nhân tả thử đồ

Trì dĩ phụng quân vương

Những điều trông thấy

Một tay mẹ dắt ba con

Cùng nhau ngồi cạnh bên đường cái quan

Nhỏ thời trong bụng mẹ nằm

Rổ tre em lớn tay cầm tay mang

Bên trong lắm thứ lăng nhăng

Rau lê rau hoắc chộn chung cám vàng *

Trưa rồi bụng chẳng hột cơm

Áo quần tơi tả thảm thương rụng rời

Mặt đâu dám ngẩng nhìn đời

Âu sầu vạt áo lệ rơi đôi dòng

Các con cười nói ung dung

Thấy đâu lòng mẹ đau thương não nề

Lòng đau sầu héo trăm bề

Tha phương cầu thực bỏ quê bỏ nhà

Nơi đâu thu hoạch đậm đà

Để cho giá gạo không là quá cao

Chỉ mong đủ sống xít sao

Cho dù bỏ xứ có nào dám than

Một tay kiệt sức tảo tần

Cũng không nuôi đủ bốn phần miệng ăn

Thôi đành khất thực xin cơm

Cách này tuy dở nhưng còn hơn không

Một mai bỏ xác bên sông

Thịt thì cọp đớp máu hồng sói xơi

Thân già mẹ chết thì thôi

Ôm con đau nhói trời ơi là trời

Lòng đau gan ruột rụng rời

Bầu trời ủ rũ tả tơi nắng vàng

Gió đâu hơi lạnh thổi tràn

Khách qua đường cũng nát tan cõi lòng

Trạm Tây Hạ mở liên hoan

Cực kỳ xa xỉ mâm bàn cỗ cao

Vây cá cùng với hươu sao

Đầy bàn dê lợn và gà mái tơ

Quan to ngài chăng thèm rờ

Quân hầu bên cạnh giả vờ nếm qua

Tiện tay quẳng thật rõ xa

Bỏ không luyến tiếc thịt thà chó chê

Nào hay trên bước đường quê

Mẹ con cùng quẩn tái tê dường này

Tranh này ai vẽ cho hay

Dâng lên thánh thượng cho ngài được xem

KT dịch

Tra trong Hán Việt Tự điển của Thiều Chửu thì chữ lê trong hai câu thơ Hán-Việt đánh dấu sao nói trên là một loại cỏ dại ăn được ở Trung Quốc.

藜  lê: Cỏ lê, rau lê. Lá non ăn được, thân làm gậy chống. Một tên là cỏ lai 萊.

Sparrowgrass 2011