8 tháng 8, 2012

Bắc hành tạp lục - Tỉ Can mộ


80. Tỉ Can mộ 

Độn cuồng  quân tử các toàn thân
Bát bách chư hầu hội Mạnh Tân 
Thất khiếu hữu tâm an tỵ phẫu
Nhất khâu di thực tẫn thành nhân 
Mục trung sở xúc năng vô lệ
Địa hạ đồng du khả hữu nhân
Tàm quí tham sinh Ngụy điền xá 
Trung lương  hồ loạn cưỡng tương phân

比干墓
遯狂君子各全身
八百諸侯會孟津
七竅有心安避剖
一丘遺殖盡成人
目中所觸能無淚
地下同遊可有人
慚愧貪生魏田舍
忠良胡亂彊相分

Dịch nghĩa
Mộ Tỉ Can
Bậc quân tử phải đi trốn hoặc giả điên để khỏi bị giết
Tám trăm chư hầu họp nhau ở Mạnh Tân
Có trái tim bảy lỗ thì sao không khỏi bị mổ ?
Một gò cây cỏ (của người chịu chết) thành bậc nhân
Trông tận mắt, có thể nào không rơi nước mắt
Ở dưới đất có người có thể làm bạn đồng tâm
Đáng xấu hổ họ Ngụy quê mùa tham sống
Đám hồ đồ gượng ép chia hai Trung với Lương

Giả điên quân tử giữ mình
Mạnh Tân hội nghị tuyệt tình Trụ Vương
Con tim bảy lỗ mổ phanh
Chết đi nắm đất lưu danh muôn đời
Nay nhìn tận mắt lệ rơi
Mai sau dưới đất có người bạn thân
Quê mùa họ Ngụy sống hèn
Lại còn bày đặt lập hiền lập trung

Giả điên quân tử giữ toàn thân
Nhóm họp chư hầu tại Mạnh Tân
Bảy lỗ trái tim sao khỏi mổ
Một gò cỏ dại bậc thành nhân
Rõ ràng mắt thấy sao không khóc
Có thể đồng tâm lúc xuống chân
Lão Ngụy tham sinh cam chịu nhục
Hồ đồ phân hạng bậc trung lương

Bắc hành tạp lục - Hoàng Hà trở lạo


79. Hoàng Hà trở lạo 

Long Môn tây thượng xích vân phù
Khuynh tận Côn Lôn nhất phiến thu
Bách lý tản lưu vô định phái
Nhất ba sực khởi tiện thành châu
Mạch cao thổ cẩu nan vi thực
Lạc ngạnh phiêu bình thất tự mưu
Thặng hữu nhân tâm vô quải ngại 
Bất phương chung nhật đối phù âu

黄河阻潦

龍門西上赤雲浮
傾盡崑崙一片秋
百里散流無定派
一波矗起便成洲
麥糕土狗難為食
落梗漂萍失自謀
剩有閒心無罣礙
不妨終日對浮鷗

Dịch nghĩa
Lũ sông Hoàng Hà làm trở ngại
Phía tây núi Long Môn, mây đỏ nổi
Làm nghiêng cả một mảng trời thu núi Côn Lôn
Nước tràn trăm dặm không thấy đâu là phương hướng
Sóng dựng một luồng nổi thành bãi
Bánh bột mạch, thịt dê thật khó ăn
Cành gãy, bèo trôi, không tự mình lo toan gì được
Có thừa một tấm lòng an nhiên vô ngại
Chẳng ngại gì, cả ngày đối mặt với đám chim âu

Long Môn mây nổi trời tây
Côn Lôn xiêu vẹo gío thu đùng đùng
Lũ tràn trăm dặm bít bùng
Sóng đùn thành bãi ngàn trùng thành đô
Thịt dê bánh bột khó vô
Bèo trôi cành gãy biết mô mà lần
Tâm nhàn thừa tính an thân
Hải âu đối mặt lặng nhìn nhởn nhơ

Long Môn chiều xuống đỏ mây mù
Làm sạt Côn Lôn một mảng thu
Trăm dặm nước tràn không biết hướng
Một cơn sóng vọt biến thành châu
Thịt dê bánh bột không ăn nổi
Cành rụng bèo trôi chẳng tự mưu
Thừa có tâm nhàn không ngại khó
Suốt ngày đối mặt với chim âu

Băc hành tạp lục - Hoàng Hà

78. Hoàng Hà 

Nhất khí mang mang hỗn độn tiền
Kì lai vô tế khứ vô biên
Thiên Hoàng cự phái cửu thiên lí
Thánh chủ hưu kì ngũ bách niên 
Hoài cổ vị năng vong Hạ Vũ 
Chí kim thùy phục tiện Trương Khiên 
Thu trung khả hữu phù tra quá
Ngã dục thừa chi tái thượng thiên 

黄河
一氣茫茫混沌前
其來無際去無邊
天潢巨派九千里
聖主休期五百年
懷古未能忘夏禹
至今誰復羨張騫
秋中可有浮槎過
我欲乘之再上天


Dịch nghĩa
Sông Hoàng Hà
Một bầu khí mênh mông trước thời hỗn độn
Không biết từ đâu đến, chẳng biết chảy về bến bờ nào
Là nhánh lớn của Sông Trời, dài chín ngàn dặm
Vào thời kì vua thánh, năm trăm năm ra đời một lần
Nhớ chuyện xưa, không thể quên vua Hạ
Đến nay còn ai muốn làm như Trương Khiên
Giữa thu mà có bè vượt sông
Ta cũng muốn cưỡi nó lên trời lần nữa

Hồng hoang trước cả đất trời
Sông từ đâu đến đổ vơi nơi nào
Chín ngàn dặm tận trời cao
Năm trăm năm lại ra đời minh quân
Nhớ thương Hạ Vũ vời trông
Trương Khiên anh dũng những mong có người
Giữa thu mà có bè bơi
Mượn bè ta muốn lên trời rong chơi

Bầu khí mênh mang rối tuyệt vời
Nước từ đâu đến chốn nào vơi
Thiên hoàng nhánh chính gần muôn dặm
Vua thánh giáng sinh khoảng chục đời
Hạ Vũ khó quên khi nhắc chuyện
Trương Khiên ai nhớ lúc ghi lời
Giữa thu nếu có bè con lội
Cũng muốn nương theo viếng cõi trời

Bắc hành tạp lục - Bùi Tấn Công mộ


77. Bùi Tấn Công mộ 

Đãng đãng thu nguyên khâu lũng bình
Mộ bi do chí Tấn Công danh
Đan tâm nhất điểm lưu kim cổ
Bạch cốt thiên niên cách tử sinh
Tẫn hữu du vi ưu tướng tướng
Vô phương hình mạo yếm đan thanh 
Thương tâm cận nhật Chiêu Lăng thụ
Nhất đái đề quyên triệt Vị Thành.

裴晉公墓
蕩蕩秋原丘隴平
墓碑猶誌晉公名
丹心一點留今古
白骨天年隔死生
儘有猷為優將相
無妨形貌厭丹青
傷心近日昭陵樹
一帶啼鵑徹渭城

Dịch nghĩa
Mộ Bùi Tấn Công
Cánh đồng mùa thu rộng bát ngát, gò đống vắng vẻ
Bia mộ còn ghi tên Tấn Công
Một tấm lòng son để lại tiếng xưa nay
Nghìn năm xương trắng chia cách kẻ sống và người chết
Có thừa mưu lược làm tướng văn tướng võ
Hình mạo cần chi tô vẽ đỏ xanh
Đau lòng gần đây trên cây ở Chiêu lăng
Tiếng chim quyên kêu suốt một dải Vị Thành

Thu về bát ngát đồng xanh
Vắng tanh nấm đất mộ phần Tấn Công
Ngàn năm một tấm lòng son
Xương khô muôn thủa núi non nghìn trùng
Văn tài võ giỏi không cùng
Cần chi tô điểm đỏ xanh ngoại hình
Chiêu Lăng chim quốc trên cành
Não nùng một dải Vĩ Thành suốt kêu

Bát ngát đồng thu gò đống bằng
Tấn Công bia mộ rõ ghi danh
Lòng son một tấm lưu muôn thủa
Xương trắng ngàn năm cách tử sinh
Thừa sức mưu tài ngôi tể tướng
Cần chi tô sắc nét son xanh
Chiêu Lăng đau xót gần đây thấy
Chim quốc khóc than suốt Vị Thành

Bắc hành tạp lục - Âu Dương Văn Trung Công mộ


76. Âu Dương Văn Trung Công mộ 

Ngũ xích phong bi lập đạo bàng
Tống triều cổ mộ ký Âu Dương 
Bình sanh trực đạo vô di hám
Thiên cổ trùng tuyền thượng hữu hương
Thu thảo nhất khâu tàng thử hạc
Danh gia bát đại thiện văn chương
Trường tùng chi thảo sanh hà xứ
Tiều mục ca ngâm quá tịch dương.

歐陽文忠公墓
五尺豐碑立道傍
宋朝古墓記歐陽
平生直道無遺憾
天古重泉尚有香
秋草一丘藏鼠貉
名家八大擅文章
長松芝草生何處
樵牧歌吟過夕陽

Dịch nghĩa
Mộ ông Âu Dương Văn Trung
Tấm bia cao năm thước dựng bên đường
Ghi rõ mộ cổ của Âu Dương Tu đời nhà Tống
Bình sinh theo đường ngay, lòng không để hận
Nghìn thuở nơi chín suối vẫn có mùi hương
Một gò cỏ thu chứa đầy chuột cáo
Đó là chỗ nghỉ của một trong tám nhà văn tiếng tăm lừng lẫy
Thông cao và cỏ chi mọc ở chốn nào ?
Tiếng hát của kẻ đốn củi kẻ chăn trâu lướt qua bóng chiều hôm

Bia cao năm thước mé đường
Mộ phần nhà Tống Âu Dương lẫy lừng
Một đời rạng rỡ lòng trung
Suối vàng muôn thủa vang danh ngàn đời
Cỏ thu chuột rúc rối bời
Danh gia tám bậc sáng ngời văn chương
Tùng cao cỏ mọc ven tường
Mục tiều ca hát não nùng chiều rơi

Năm thước bia cao dựng mé đường
Tống triều mộ cổ của Âu Dương
Suốt đời đạo thẳng không gây hận
Nghìn thủa sông sâu vẫn đậm hương
Cỏ úa một gò đông chuột cáo
Danh gia tám bậc nức văn chương
Tùng cao cỏ lác nơi nào mọc?
Tiếng hát mục tiều lướt ánh dương

Bắc hành tạp lục - Cựu Hứa Đô


75. Cựu Hứa Đô  

Hứa Châu thành, Hán đế đô
Tào thị  ư thử di Hán đồ
Thụ thiện đài  cơ dĩ bất kiến
Phong vũ dạ dạ do hào hô
Tự cổ đắc quốc đương dĩ chính
Nại hà vụ quả nhi khi cô!
Ngụy thụ Hán thiện, Tấn thụ Ngụy 
Tiền hậu sở xuất như nhất đồ
Ngụy vong Tấn tục canh triều đại
Tự thử hất kim kỷ thiên tải
Kỳ trung hưng phế tri kỷ nhân
Nga nga thành điệp hà tằng cải
Thành ngoại, thanh sơn tự cựu thì
Gian hùng soán thiết nhân hà tại?
Hán nhân tông miếu dĩ vô tung
Ngụy nhân viên lăng diệc đồi bại
Đãng đãng thành trung nhất phiến thổ
Đình ngọ thị nhân xu mại mãi
Duy hữu Kiến An nhị thập ngũ niên sự
Nhân khẩu thành bi chung bất hoại
Viễn lai sử ngã đa trầm ngâm
Di xú lưu phương giai cổ câm (kim)
Đột ngột danh thành đương đại đạo
Cự gian đáo thủ ưng hàn tâm

舊許都
許州城漢帝都
曹氏于此栘漢圖
受禪臺基已不見
風雨夜夜猶號呼
自古得國當以正
奈何侮寡而欺孤
魏受漢禪晉受魏
前後所出如一途
魏亡晉續更朝代
自此迄今幾千載
其中興廢知幾人
峨峨城堞何曾改
城外青山似舊時
奸雄篡竊人何在
漢人宗廟已無蹤
魏人圓陵亦頹敗
蕩蕩城中一片土
亭午巿人趨賣買
惟有建安二十五年事
人口成碑終不壞
遠來使我多沉吟
遺臭留芳皆古今
突兀名城當大道
巨奸到此應寒心

Dịch nghĩa
Hứa Đô cũ
Thành đất Hứa, kinh đô Hán
Họ Tào soán ngôi tại chốn này
Thụ Thiên Đài đâu còn nữa
Mưa gió đêm đêm vẫn thét gào
Xưa nay lập quốc thuận chính đạo
Cớ sao khinh góa phụ trẻ thơ
Ngụy cướp ngôi Hán, Tấn cướp Ngụy
Trước sau cùng phát một lối chung
Ngụy suy, Tấn nối qua triều đại
Tự đó đến nay trải ngàn năm
Trong vòng lên xuống biết bao đời
Cao ngất một thành chẳng đổi thay
Ngoài thành núi vẫn xanh như trước
Kẻ gian cướp nước người nào còn ?
Tông miếu nhà Hán đà mất dấu
Lăng vườn nhà Ngụy cũng suy tàn
Bát ngát trong thành một khoang đất
Sớm trưa người họp lo bán buôn
Chuyện Kiến An hăm lăm năm đó
Truyền lời còn mãi trở thành bia
Từ xa ta đến lòng tư lự
Lưu xú, để thơm chuyện muôn đời
Một thành danh tiếng sát đường đi
Kẻ gian đi qua cũng chột dạ

Kinh thành nhà Hán Hứa Đô
Là nơi Tào Tháo cuớp ngôi con trời
Thụ thiện đài trước đâu rồi
Đêm đêm mưa gío thét gào thương đau
Xưa nay chính nghĩa làm vua
Mà sao khinh góa cùng là cô nhi
Ngụy giết Hán Tấn diệt Ngụy
Trước sau một lối có gì khác đâu
Ngụy tàn Tấn tiếp nối nhau
Biết bao thay đổi đi mau từng ngày
Núi xanh còn đó như xưa
Tòa thành cao ngất vẫn chưa đổi dời
Đến nay hàng thế kỷ rồi
Lũ gian cướp nước vua cũng thời tiêu tan
Nào đâu tông miếu Hán Hoàng
Lăng vườn nhà Ngụy điều tàn từ lâu
Chỉ còn khoanh đất một mầu
Sớm hôm kẻ chợ bạn bầu bán buôn
Hăm lăm năm chuyện Kiến An
Trở thành bia miệng ngàn năm lưu truyền
Lòng ta suy nghĩ muộn phiền
Tiếng thơm tiếng xấu triền miên để đời
Thành xưa cao ngất lưng trời
Kẻ gian trông thấy rụng rời trong tim

7 tháng 8, 2012

Bắc hành tạp lục - Hà Nam đạo trung khốc thử


74. Hà Nam đạo trung khốc thử 

Hà Nam thu bát nguyệt
Tàn thử vị tiêu dung
Lộ xuất luơng phong ngoại
Nhân hành liệt nhật trung
Đồ trường tê quyện mã
Mục đoạn diệt qui hồng 
Hà xứ thôi xa hán ?
Tương khan lục lục đồng

河南道中酷暑
河南秋八月
殘暑未消融
路出涼風外
人行烈日中
途長嘶倦馬
目斷滅歸鴻
何處推車漢
相看碌碌同

Dịch nghĩa
Nắng to trên đường đi Hà Nam
Tiết thu, tháng tám ở Hà Nam
Khí nóng tàn vẫn chưa tan hết
Chỗ đường ra không có gió mát
Người đi giữa nắng gay gắt
Đường dài, ngựa mệt hý vang
Mỏi mắt trông bóng chim hồng bay mất
Quê ở đâu hả anh đẩy xe ?
Nhìn nhau thấy vất vả như nhau

Tiết thu tháng tám Hà Nam
Trời còn trĩu nặng chưa tan nóng hè
Nào đâu gió mát đường quê
Người đi nắng gắt nặng nề chói chan
Đường dài ngựa mệt hí vang
Chim hồng nào thấy vắng tanh mịt mờ
Đẩy xe bác ở nơi mô
Nhìn nhau chỉ thấy bơ phờ cả hai

Hà Nam thu tháng tám
Nóng cuối vẫn chưa tan
Ngoài phố không hơi mát
Người đi nắng chói chan
Đường dài ngựa mệt hí
Chẳng thấy bóng chim hồng
Chú lái quê đâu nhỉ?
Nhìn nhau cùng mệt chung

Bắc hành tạp lục - Độ Hoài hữu cảm Văn Thừa tướng


73. Độ Hoài hữu cảm Văn Thừa tướng 

Sơn hà phong cảnh thượng y nhiên
Thừa tướng cô trung vạn cổ truyền
Nhất độ Hoài Hà phi cố vũ
Trùng lai Giang Tả cánh hà niên ?
Ai trung xúc xứ minh kim thạch 
Oán huyết qui thời  hóa đỗ quyên 
Nam bắc chí kim vô dị tục 
Tịch dương vô hạn vãng lai thuyền

渡淮有感文丞將
山河風景尚依然
丞相孤忠萬古傳
一渡淮河非故宇
重來江左更何年
哀衷觸處鳴金石
怨血歸時化杜鵑
南北只今無異俗
夕陽無限往來船

Dịch nghĩa
Qua sông Hoài nhớ Văn thừa tướng
Phong cảnh núi sông vẫn y nguyên
Tấm lòng cô trung của Thừa tướng mãi lưu truyền vạn kiếp
Vượt sông Hoài không còn là đất cũ nữa
Năm nào mới trở lại miền Giang Tả?
Lòng bi thương đến chốn nào cũng thốt lời thơ vàng đá
Oán hờn trở về thóa thành chim đỗ quyên
Phong tục bắc nam đến nay không còn khác nữa
Chiều tà thuyền qua lại nhiều vô kể

Núi sông phong cảnh còn nguyên
Lòng trung thừa tướng lưu truyền ngàn năm
Sông Hoài vượt khỏi lằn ranh
Quay về Giang Tả chạnh lòng quê hương
Lời vàng giải khắp bi thương
Máu thù sôi xục hoá thành chim quyên
Ngày nay thống nhất mọi miền
Hoàng hôn rộn rã suôi thuyền bôn ba

Núi sông phong cảnh vẫn còn nguyên
Thừa tướng lòng trung vạn kiếp truyền
Một chuyến vượt Hoài rời đất cũ
Biệt ly Giang Tả biết bao niên?
Lòng trung lúc đến thành vàng ngọc
Máu hận khi về hóa đỗ quyên
Nam bắc ngày nay không khác tục
Chiều tà qua lại biết bao thuyền

Bắc hành tạp lục - Độ Hoài hữu cảm Hoài Âm hầu


72. Độ Hoài hữu cảm Hoài Âm hầu

Tầm thường nhất phạn báo thiên câm (kim) 
Ngũ tải quân thần phận nghị thâm
Thôi thực giải y nan bội đức 
Tàng cung phanh cẩu diệc cam tâm 
Bách man khê động lưu miêu duệ 
Lưỡng Hán sơn hà biến cổ câm (kim)
Trù trướng giang đầu tư vãng sự
Đoạn vân suy thảo mãn Hoài Âm

渡淮有感淮陰侯作
尋常一飯報千金
五載君臣分誼深
推食解衣難背德
藏弓烹狗亦甘心
百蠻谿峒留苗裔
兩漢山河變古今
惆悵江頭思往事
斷雲衰草滿淮陰

Dịch nghĩa
Qua sông Hoài nhớ Hoài Âm hầu
Được cho một bữa cơm thường, đền ơn ngàn vàng
Năm năm trời, tình nghĩa vua tôi thật thắm thiết
Ơn đức nhường cơm sẻ áo thật khó quên
Dù chịu nạn "cất cung giết chó" cũng cam lòng
Trong khe động đất Bách Man còn để lại dòng giống
Núi sông hai nhà Hán thay đổi theo thời gian
Qua bến sông, ngậm ngùi nhớ chuyện cũ
Mây rời rạc, cỏ úa tàn tràn đầy đất Hoài Âm

Cơm suông đền nghĩa nghìn vàng
Vua tôi tình nghĩa buộc ràng năm năm
Cảm vua cởi áo nhường ăn
Cất cung giết chó cũng cam đành lòng
Đất Man trong núi còn con
Cơ đồ hai Hán lẫy lừng ngàn năm
Bồi hồi ôn chuyện xa xăm
Mây rời rạc cỏ Hoài Âm úa vàng

Cơm xoàng một chén trả ngàn vàng
Chủ tớ năm năm nghĩa khắc thâm
Sẻ áo nhường cơm nào phụ đức
Cất cung giết chó chịu cam tâm
Đất Man trong núi còn dòng giống
Nhà Hán cơ đồ mất tháng năm
Buồn bã bến sông ôn chuyện cũ
Mây tàn cỏ úa khắp Hoài Âm

Bắc hành tạp lục - Ngẫu hứng


71. Ngẫu hứng 

Tín Dương thành thượng động bi già
Thu mãn Hà Nam bách tính gia
Vạn lý hương tâm hồi thủ xứ
Bạch vân  nam hạ bất thăng đa!

偶興
信陽城上動悲笳
秋滿河南百姓家
萬里鄉心回首處
白雲南下不勝多

Dịch nghĩa
Ngẫu hứng
Trên thành Tín Dương vang lên tiếng kèn ai oán
Thu tràn ngập nhà (trăm họ) dân Hà Nam
Lòng nhớ quê xa vạn dặm, quay đầu lại
Mây trắng ở phía nam nhiều biết là bao

Tiếng kèn ai oán Tín Dương
Hà Nam trăm hộ ngoài đường gío thu
Nhớ nhà ngàn dặm xa ru
Buồn trông mây trắng mịt mù quê nam

Tín Dương ai oán tiếng kèn kêu
Trăm hộ gió thu đến viếng đều
Vặn dặm quê hương nhìn vọng lại
Phía nam mây trắng lửng lơ nhiều

Bắc hành tạp lục - Tín Dương tức sự


70. Tín Dương tức sự 

Hà Nam thủ Tín Dương  
Thiên hạ thử trung ương
Phiến thạch tồn Thân quốc 
Trùng sơn hạn Sở cương
Mã minh tư tự mạt
Dân thực bán tỳ khang
Bạch phát thu hà hạn
Tây phong biến dị hương

信陽即事
河南首信陽,
天下此中央。
片石存申國,
重山限楚彊。
馬鳴思飼秣,
民食半枇糠。
白發秋何恨,
西風遍異

Dịch nghĩa
Tức cảnh ở Tín Dương
Huyện Tín Dương ở đầu tỉnh Hà Nam
Là trung tâm của thiên hạ
Tấm đá ghi dấu nước Thân
Núi trùng điệp ngăn chia nước Sở
Ngựa hí đòi ăn thóc
Dân ăn độn cám
Tóc bạc thu đến giận làm sao
Đất khách gió tây thổi khắp

Tín Dương đầu tỉnh Hà Nam
Trung tâm thế giới nổi danh muôn đời
Nước Thân còn dấu bia trời
Biên cương nước Sở ngàn đời núi non
Ngựa đòi ăn thóc lúa ngon
Người dân ăn cám trộn cơm khá nhiều
Thu về tóc bạc bao nhiêu
Giận thu bao nấy gío chiều tung bay

Hà Nam đầu Tín Dương
Thế giới ấy trung tâm
Bia đá ghi Thân quốc
Núi ngăn Sở biên cương
Ngựa đòi ăn thóc lúa
Dân đói cám trộn cơm
Tóc bạc thu buồn lạ
Đất khách gió bốn phương

6 tháng 8, 2012

Bắc hành tạp lục - Vũ Thắng quan


69. Vũ Thắng quan 

Cốc Khẩu hùng quan Vũ Thắng danh
Cổ thời thử địa hạn Man Kinh 
Nhất binh bất thiết tự hùng tráng
Bách tải thừa binh vô chiến tranh
Bán nhật thụ âm tùy mã bối
Thập phần thu ý đáo thiền thanh
Thương tâm thiên lý nhất hồi thủ
Mãn mục Sở sơn vô hạn thanh

武勝關
谷口雄關武勝名
古時此地限蠻荊
一兵不設自雄壯
百載承平無戰爭
半日樹蔭隨馬背
十分秋意到蟬聲
傷心千里一迴首
滿目楚山無限青

Dịch nghĩa
Ải Vũ Thắng
Cửa ải hùng tráng ở núi Cốc Khẩu mang tên ải Vũ Thắng
Thời xưa, nơi này giới hạn đất Man Kinh
Không cần đóng quân, tự nó hùng tráng
Trăm năm nay hưởng thái bình, không có chiến tranh
Suốt nửa ngày, bóng cây chạy theo lưng ngựa
Mười phần, ý thu đến với tiếng ve kêu
Trên đường nghìn dặm, đau lòng quay đầu lại
Mắt ngợp núi nước Sở, xanh biết bao

Ải quan Vũ Thắng nổi danh
Man kinh ngày trước định ranh nơi này
Xứ hùng chẳng cậy lính tài
Thanh bình muôn thủa chẳng nài chiến tranh
Nửa ngày ngựa chạy trong rừng
Thấm buồn thu ý não nùng ve kêu
Dặm ngàn ngoái lại lòng đau
Mỏi nhìn núi Sở một màu xanh xanh 

Vũ Thắng cửa hang rất nổi danh
Ngày xưa định giới đất Man Kinh
Không binh trấn giữ nhưng hùng tráng
Trăm thủa thanh bình chẳng chiến tranh
Nửa buổi bóng cây theo ngựa chạy
Mười phần thu ý đến ve vang
Nghìn dặm đường dài quay đầu lại
Một trời núi Sở ngợp màu xanh

Bắc hành tạp lục - Lý gia trại tảo phát


68. Lý gia trại tảo phát 

Hiểu sắc hà thương mang
Sơ nhật ẩn sơn phúc
Lộ thượng nhân ký hành
Chi đầu điểu do túc
Vạn cổ nhất hồng trần
Kỳ trung giai lục lục
Khuyển phệ trúc thôn trung
Định hữu cao nhân ốc

李家寨早發
曉色何滄茫
初日隱山腹
路上人
旣行
枝頭鳥猶宿
萬古一紅塵
其中皆碌碌
犬噬竹村中
定有高人屋

Dịch nghĩa
Buổi sáng từ nhà họ Lý ra đi
Sắc trời ban mai thật là bát ngát
Mặt trời mới mọc còn nấp trong lòng núi
Trên đường, người đã đi
Đầu cành, chim còn ngủ
Muôn thuở một đám bụi hồng
Trong đó mọi người bận rộn
Tiếng chó sủa trong xóm trúc
Chắc có nhà của bậc cao nhân

Ban mai màu sáng thênh thang
Mặt trời mới mọc mây ngàn núp sau
Lên đường ơi ới gọi nhau
Đầu cành chim ngủ rầu rầu biếng bay
Bụi hồng muôn thủa đến nay
Lăng xăng tất bật đêm ngày long đong
Chó kêu khóm trúc làng trong
Cao nhân ắt có thong dong ẩn mình

Buổi sáng mát thênh thang
Trời ẩn mình sau núi
Làng xóm đã ra đường
Đầu cành chim ngái ngủ
Muôn thủa đám bụi hồng
Mọi người đều tất bật
Chó sủa ở thôn trong
Chắc có cao nhân ẩn

4 tháng 8, 2012

Bắc hành tạp lục - Nhiếp Khẩu đạo trung


67. Nhiếp Khẩu đạo trung 

Thu mãn phong lâm sương diệp hồng
Tiểu oa hào xuất đoản ly đông
Sổ huề canh đạo kê đồn ngoại
Nhất đái mao tì dương liễu trung
Hồng Lĩnh cách niên hư túc mộng
Bạch đầu thiên lý tẩu thu phong
Mang nhiên bất biện hoàn hương lộ
Xúc mục phù vân xứ xứ đồng

灄口道中
秋滿楓林霜葉紅
小猧
嗥出短籬東
數畦粳稻雞豚外
一帶茅茨楊柳中
鴻嶺隔年虛宿夢
白頭千里走秋風
茫然不辨還
鄉路
觸目浮雲處處同

Dịch nghĩa
Trên đường đi Nhiếp Khẩu
Thu ngập rừng phong, sương nhuộm đỏ lá
Tiếng chó con sủa rộn nơi rào thấp phía đông
Vài thửa ruộng lúa tám còn thêm gà lợn
Một dãy nhà tranh trong hàng dương liễu
Xa núi Hồng Lĩnh một năm trời, chỉ mộng mị suông
Ðầu tóc trắng chạy nghìn dặm trước gió thu
Mờ mịt không còn nhận ra dường trở lại quê nhà
Mây nổi ngợp mắt, đâu cũng như đâu

Thu về lá đỏ rừng phong
Chó con rộn sủa phía đông hàng rào
Lợn gà lúa tám vài sào
Nhà tranh một dãy khuất vào rặng dương
Nhớ quê Hồng Lĩnh mộng thường
Bơ phờ tóc bạc dặm trường gió thu
Đường quê xa thẳm mây mù
Mây trôi ngợp mắt một màu trắng phau

Thu ngập rừng phong lá nhuộm hồng
Chó con sủa rộn phía rào đông
Vài sào lúa tám heo gà cộng
Một dãy nhà tranh rặng liễu trong
Hồng Lĩnh hơn năm suông giấc mộng
Bạc đầu ngàn dặm lội thu phong
Mịt mù xa thẳm quên đường cũ
Mờ mắt mây che khắp lối mòn

Bắc hành tạp lục - Hán Dương vãn diểu

66. Hán Dương vãn diểu 

Bá vương trần tích thuộc du du,
Hán thủy thao thao trú dạ lưu.
Quy Hạc lưỡng sơn tương đối ngạn,
Thần tiên nhất khứ chỉ không lâu .
Thi thành thảo thụ giai thiên cổ ,
Nhật mộ hương quan cộng nhất sầu .
Tưởng tượng đương niên xuy địch dạ,
Bạch tần hồng liệu mãn đinh châu. 

漢陽晚眺
霸王陳跡屬悠悠,
漢水滔滔晝夜流。
龜鶴兩山相對岸,
神仙一去只空樓。
詩成草樹皆千古,
日暮鄉關共一愁。
想像當年吹笛夜,
白蘋紅蓼滿汀洲。
 
Dịch nghĩa
Ngắm cảnh chiều ở Hán Dương
Dấu cũ của Bá Vương đã đi vào cõi mộng
Sông Hán ngày đêm triền miên trôi
Hai bờ Qui Hạc đối mặt nhau
Tiên đã đi rồi lầu bỏ không
Cây cỏ tiếng truyền nhờ thơ cũ
Chiều tà nhớ nước mối sầu chung
Nghe như tiếng sáo trong đêm vọng
Rau tần trắng, rau liệu đỏ đầy bên sông

Chuyện xưa tranh bá đồ vương
Nước sông cuồn cuộn Hán giang đêm ngày
Đôi bờ Quy Hạc đối mày
Thần tiên đã mất bỏ lầu vắng không
Lời thơ làm sống núi sông
Đường quê chiều xuống lâng lâng cơn sầu
Ban đêm nhớ sáo nhiệm mầu
Liệu hồng tần trắng mọc đầy trên sông

Bá Vương dấu cũ cõi mông lung
Sông Hán ngày đêm cuốn cuộn dòng
Quy Hạc sánh vai nhìn mặt đối
Thần tiên đi mất bỏ lầu không
Thơ hay cây cỏ danh truyền mãi
Chiều xuống quê hương nỗi nhớ chung
Tưởng tượng đêm nào nghe sáo thổi
Liệu hồng tần trắng mọc đầy sông

Bắc hành tạp lục - Hoàng Hạc lâu

65. Hoàng Hạc lâu 

Hà xứ thần tiên kinh kỷ thì
Do lưu tiên tích thử giang mi?
Kim lai cổ vãng Lư sinh mộng 
Hạc khứ lâu không Thôi Hiệu thi
Hạm ngoại yên ba chung diểu diểu
Nhãn trung thảo thụ thượng y y
Trung tình vô hạn bằng thùy tố
Minh nguyệt thanh phong dã bất tri

黃鶴樓
何處神仙經幾時,
猶留仙跡此江湄?
今來古往爐生夢,
鶴去樓空崔顥詩。
檻外煙波終渺渺,
眼中草樹尚依依。
衷情無限朋誰訴,
明月清風也不知。



Dịch nghĩa
Lầu Hoàng Hạc
Thấn tiên nơi nào đến đã trải qua bao đời
Còn để lại dấu tiên ở nơi này?
Nay lại xưa qua chỉ là giấc mộng của chàng Lư
Hạc đi lầu vắng còn lại thơ Thôi Hiệu
Khói sóng ngoài lan can một cõi mênh mông
Cỏ cây trước mắt y như cũ
Biết cùng ai bày tỏ niềm cảm xúc từ đáy lòng
Trăng thanh gió mát cũng không biết được

Thần tiên giờ đã xa bay
Dấu tiên còn mãi bến này trên sông
Lư sinh giấc mộng kê vàng
Câu thơ Thôi Hiệu lầu không hạc rồi
Ngoài hiên sương khói khôn nguôi
Buồn trông cây cỏ một trời vẫn nguyên
Nào ai kể nỗi hàn huyên
Trăng thanh gió mát chuyện tiên biết gì

Thuở trước thần tiên đã đến đây
Dấu tiên còn mãi bến sông này
Lư sinh nằm mộng đời hư vọng
Thôi Hiệu đề thơ hạc đã bay
Sương khói ngoài hiên lồng lộng cuốn
Cỏ cây trước mắt phới phơi bày
Nỗi lòng cảm xúc cùng ai tỏ
Gió mát trăng thanh chẳng có hay