Bắc hành tạp lục - Kỳ lân mộ

101. Kỳ lân mộ 

Hà Bắc đạo trung ngũ xích phong bi đương đại lộ

Trung hữu khải tự đại thư “kỳ lân mộ”

Đạo bàng cố lão vị dư ngôn

“Vĩnh Lạc  tứ niên cống lân  đạo tử táng thử thổ?

Quan mệnh lập bi dụng tồn cố”

Thử sự hất kim dĩ kinh cổ

Đãn kiến quan đạo đãng đãng vô khâu lăng

Kỳ bàng bất phong diệc bất thụ

Phiến thạch khuynh khi đài tiển man

Thê phong triêu xuy mộ khổ vũ

Hu ta lân hề hà do đổ

Hu ta lân hề thiên thượng tường

Cốt nhục ủy chi trùng nghĩ đố

Lân hề lân hề nhĩ hà khổ

Hà huống Yên Đệ  hà như nhân

Đoạt điệt tự lập phi nhân quân

Bạo nộ nhất sính di thập tộc

Đại bổng cự hoạch phanh trung thần 

Ngũ niên sở sát bách dư vạn 

Bạch cốt thành sơn địa huyết an

Lân hề quả vị thử nhân xuất

Đại thị yêu vật hà túc trân

Hoặc thị nhĩ sinh bất nhẫn kiến sát lục

Tiên tựu thử địa quyên kỳ thân

Hu ta nhân thú hề kỳ lân

Ư thế bất kiến dĩ vi tường

Kiến chi bất quá đồng khuyển dương

Nhược đạo năng vị thánh nhân xuất

Đương thế hà bất nam du tường .

騏麟墓

河北道中五尺豐碑當大路
中有楷字大書騏麟墓
道傍故老為余言
永樂四年貢麟道死喪此土
官命立碑用存故
此事迄今已經古
但見官道蕩蕩無丘陵
其旁不封亦不樹
片石傾欺苔蘚蔓
淒風朝吹暮苦雨
吁嗟麟兮何由睹
吁嗟麟兮天上祥
骨肉委之虫蛾蠹
麟兮麟兮爾何苦
何況燕棣何如人
奪姪自立非仁君
暴怒一逞夷十族
大棒巨鑊烹忠臣
五年所殺百餘萬
白骨成山地血殷
麟兮果為此人出
大是妖物何足珍
或是爾生不忍見殺戮
先就此地捐其身
吁嗟仁獸兮騏麟
於世不見以為祥
見之不過同犬羊
若道能為聖人出
當世何不南遊翔

Dịch nghĩa

Mộ kỳ lân

Có một tấm bia năm thước trên đường đi Hà Bắc

Trên bia hàng chữ lớn ghi :”Mộ Kỳ Lân”

Ông lão cùng đường có lời cùng ta rằng

“Đời Vĩnh Lạc năm thứ tư lân cống chết đường chôn nơi đó

Lệnh quan lập bia nhắc rõ chuyện này”

Chuyện ấy đến nay đã quá xưa

Nay đường bằng phẳng không gò đống

Cạnh bia không mộ chẳng cỏ cây

Phiến đá đổ nghiêng phủ rêu đầy

Sáng gió chiều lạnh lại hứng mưa

Hỡi Kỳ lân! Kỳ lân đâu kìa ?

Hỡi Kỳ lân ! Vật trời báo điềm lành

Mà nay xác để kiến sâu đục khoét

Lân hỡi! Lân hỡi! Sao mi khổ thế

Huống gì Yên Đệ là người ra sao?

Cướp ngôi cháu đâu phải vua của dân

Cơn giận bốc giết ngay cả mười họ

Vạc người trượng đánh hại trung thần

Trong năm năm giết trăm vạn mạng người

Xương trắng chất núi, huyết thấm đất

Hỡi Kỳ lân! Nếu mi hiện vì loại người ấy

Mi chỉ là loài yêu quái quý làm chi

Hoặc giả mi không muốn sống nhìn chém giết

Nên đến chỗ này đành chết cho xong

Than ôi! Lân là giống thú có lòng nhân

Vì hiếm có nên gặp cho là điềm lành

Thấy thường thì bất quá cũng cùng loài dê chó

Nếu bảo vì thánh nhân mà xuất hiện

Thì sao lân không xuống dạo phương Nam ?

Đường đi Hà Bắc thẳng ngay

Bia to đề chữ nơi này “Mộ Lân”

Hỏi thăm ông lão kể rằng

Dưới đời Vĩnh Lạc sứ thần cống lân 

Giữa đường lân chết bất thần

Quan trên thừa lệnh đem quàn chôn lân

Dựng bia ghi lại sử xanh

Việc này mờ mịt chẳng gần đây đâu

Giờ đây gò đống nơi nao

Mả không bồi đắp cỏ cao mọc đầy

Ngả nghiêng bia đá rêu dầy

Sớm hôm gió lạnh dầm đề chiều mưa

Lân ơi lân đã hiểu chưa

Mỗi lần lân hiện là đưa điềm lành

Giờ đây sâu kiến đục quanh

Lân ơi lân hỡi khổ thân sao đành

Chuyện vua Yên Đệ bất nhân

Giết vua là cháu để dành ngôi vua

Tru di mười họ một nhà

Trung thần đánh nát xác ra nhiều phần

Vạc dầu nấu chín hàng hàng

Năm năm lên chức giết hơn trăm ngàn

Lòng dân oán hận vô vàn

Xương cao chất núi máu tràn ngập sông

Lân ơi có thiệt phải không

Vì ông vua đó mà lân ra đời

Thế thì là quỷ thiệt rồi

Báu gì thứ đó mà ai đem thờ

Hay lân chán ghét cuộc cờ

Người đời chém giết thẫn thờ ra đi

Lân ơi lân hỡi giống gì

Chưa bao giờ thấy mới thì dị đoan

Thấy rồi dê chó bình thường

Bảo rằng lân hiện thánh nhân ra đời

Việt nam nhân kiệt bao thời

Sao lân chẳng thấy sang chơi bao giờ